Kop papierrestauratie

• Laat uw kunstwerk altijd inlijsten met zuurvrije materialen, zoals zuurvrij museumkarton. Zuurvrij karton zorgt er voor dat kunstobjecten minder snel degraderen/verzuren dan bij gewoon inlijstkarton. Vraag altijd naar karton dat door en door zuurvrij is, dus ook met een zuurvrije kern.
• Zorg dat uw kunstwerk stofdicht is ingelijst in een lijst die niet kan kieren.
• Zorg dat er altijd afstand is tussen het object en het glas. Wanneer papier tegen het glas aan is ingelijst, kan er een microklimaat ontstaan tussen glas en papier en kan er schade ontstaan. Soms kunnen delen van het papier aan het glas vast gaan kleven.
• Laat de kunstwerken opzetten in passe-partout en/of lijst met materialen die reversibel zijn, d.w.z. met materialen die altijd weer te verwijderen zijn zonder blijvende schade.
• Zorg er voor dat er geen zelfklevende materialen gebruikt worden tegen het kunstwerk aan bij het inlijsten. Er bestaat tegenwoordig zuurvrij zelfklevend tape (bijvoorbeeld Filmoplast P90), maar dat betekent dat de lijmlaag alsnog op het kunstwerk kan inwerken, alleen het inwerkingsproces gaat minder snel dan bij bijvoorbeeld bij cellotape. Cellotape verkleurt vaak al na een paar jaar en de lijmlaag zakt tussen de vezels, verhardt en kan vrijwel niet meer verwijderd worden. Zuurvrij zelfklevend tape doet er misschien 30 of 40 jaar over om te verkleuren en te verharden, maar het gebeurt wel! Bovendien is zelfklevende tape bijna niet te verwijderen zonder de papiervezels te beschadigen. Hoe eerder zelfklevende tapes die al op het object zitten worden verwijderd, hoe minder kans op (blijvende) schade of ontsierende verkleuringen.
• Raadzaam is om opzetstrookjes aan de bovenrand van het kunstwerk te (laten) monteren van dun Japans papier met stijfsel of methylcellulose, of desnoods met stukjes wit gomtape. Aan de strookjes kan het object bevestigd worden op het opzetkarton.
• Steeds meer lijstenmakerijen gebruiken zuurvrije en reversibele materialen. Helaas zijn er ook lijstenmakerijen die het nog niet toepassen. Spreek daarom (om teleurstellingen in de toekomst te voorkomen) altijd van te voren goed af hoe en met welke materialen uw kunstwerken worden ingelijst.

Wanneer u het hele kunstwerk wilt tonen in een passe-partout, kan een marge van Japans papier om de randen van het kunstwerk een oplossing zijn. De passe-partout rand valt dan op de marge i.p.v. op de randen van het kunstwerk. De marge wordt aan een dun vezelrandje met stijfsel bevestigd aan het kunstwerk en kan heel gemakkelijk weer verwijderd worden met een penseel en een beetje water. Een kunstwerk raakt ook minder snel beduimeld wanneer het voortaan aan de marge wordt gehanteerd.

Laat (pastel)krijttekeningen nooit inlijsten achter perspex, omdat veel los pastelkrijt door de statische werking van het perspex tegen het perspex aangetrokken kan worden. Pastels kunnen het beste achter glas worden ingelijst.

Objecten die een kwetsbaar oppervlak hebben, kunnen het beste bewaard worden in een passe-partout, zodat er niets kan drukken op het papieroppervlak.

Soms kan papier een beetje bobbelen/golven. Papier reageert op schommelingen in temperatuur en luchtvochtigheid. Een kunstwerk van papier dat af en toe een beetje golft is echter veel beter af dan een kunstwerk dat geheel of aan de randen is opgeplakt op karton. Met name opgespannen papier kan door teveel spanning scheuren. Wanneer een kunstwerk is opgeplakt op karton, kan het karton inwerken op het papier (zeker wanneer ooit strobord of ander zuur karton is gebruikt). Ook kan de lijmlaag inwerken op het papier (zeker wanneer synthetische lijmen zijn gebruikt of dubbelzijdig klevende folies). Bovendien vermindert een kunstwerk in waarde wanneer het opgeplakt is op karton.

Check of er geen dikke plakkers van oude reparaties op het papier zitten. De dikke plakkers kunnen moeten/vouwen maken in het papier. Deze plakkers kunnen beter verwijderd worden en vervangen worden door dun Japans reparatiepapier. Soms zijn plakkers van een slechtere of betere kwaliteit papier dan het kunstwerk. Zulke plakkers kunnen er voor zorgen dat het papier op die plaatsen op een andere manier verkleurt dan de rest van het papier en dat kan op den duur als storend worden ervaren.

Hang uw kunstwerken niet in direct (zon)licht. Wanneer een kamer erg licht is, kunt u overwegen om UV-werend glas te gebruiken in de lijst.

Hang de lijst liever niet boven een radiator of te dicht bij een (open)haard. De warmte en droge lucht zijn niet goed voor het kunstobject.

Let op bij het ophangen van een lijst tegen een buitenmuur. Er kan condens ontstaan tegen de achterkant van de lijst, doordat de buitenmuur koeler kan zijn dan de lijst. Het vocht van de condens kan de lijst binnendringen en vochtschade of schimmel veroorzaken. Dit is vooral bij oude huizen een risico. Wanneer er genoeg afstand is tussen muur en lijst (bijvoorbeeld met behulp van nopjes aan de achterkant van de lijst) kan er genoeg lucht blijven circuleren en is de kans op condensvorming veel minder groot.

Bewaar uw kunstwerken op een plek waar niet teveel schommelingen zijn in temperatuur en luchtvochtigheid. Een temperatuur van ca. 18 tot 20 graden Celsius en een luchtvochtigheid van ca. 50% is goed.

Niet-ingelijste kunstwerken kunnen het beste per stuk geborgen worden in een zuurvrije omslag. Meerdere omslagen kunnen vervolgens geborgen worden in een zuurvrije, stofdichte doos.

Maak het glas van de lijst niet met een te natte doek schoon. Vocht kan tussen het glas en de sponning de lijst binnendringen en vochtschade veroorzaken. Het beste is om het glas af te stoffen met een droge stofdoek of met een goed uitgewrongen doek of zeemleer. Gebruik gewoon water zonder schoonmaakmiddel.